رشته فوریت های پزشکی یکی از زیر شاخه های علوم پزشکی بوده که وظیفه خطیر امداد رسانی های اولیه به مصدومان و بیماران در شرایط بحرانی نظیر تصادفات، مخاطرات طبیعی نظیر سیل و زلزله و همچنین وضعیت های نامساعد بیماران را بر عهده دارد.

هدف از این شغل، ارایه ی کمک های اولیه به منظور کاهش تلفات، صدمات جبران ناپذیر و نقص عضو است. تکنیسین فوریت های پزشکی ( یا همان اورژانس) وظیفه بررسی وضعیت مصدوم یا بیمار و بررسی علایم حیاتی در نگاه اول، ارایه مراقبت ها و درمان های فوری نظیر احیای قلبی – تنفسی، ارایه خدمات اولیه ی پیش بیمارستانی و انتقال هر چه سریع تر به مراکز درمانی را بر عهده دارد. همچنین، در این شغل داوطلبان در تمامی مدت شبانه روز و در موقعیت های حساس آماده باش هستند، بنابراین باید از لحاظ جسمی و روحی و روانی آمادگی های لازم را برای رساندن خدمات در محیط های دشوار نیز داشته باشند.

شرایط تحصیل در رشته فوریت های پزشکی

از آنجاییکه این رشته شرایط خاصی دارد، داطلبان این رشته نیز باید مطابق این شرایط خاص باشند.

• این رشته مختص داوطلبان مرد است.
• پس از قبولی داوطلب از لحاظ توانایی های روحی و جسمی و همچنین بیماری های مزمن مانند فشار خون و بیماری های قلبی و آسم و نارسایی کلیه و صرع مورد بررسی قرار میگیرند.
• قدرت بینایی بالا داشته باشند.
• مهارت های بالای بدنی داشته باشند.
• حداقل قد ۱۷۰ داشته باشند.
• داشتن توانایی کار تیمی با همکاران و همچنین دارای مهارت تصمیم گیری سریع در مواقع سخت باشد.

به طور کلی وظایف فارغ التحصیلان این رشته را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:

۱- ارایه ی کمک های اولیه ی پیش بیمارستانی به بیماران

۲- برقراری ارتباط با مرکز اورژانس و پزشک مشاور برای دریافت راهنمایی های او

۳- استفاده از تجهیزات پیشرفته برای حل مشکلات بحرانی بیمار نظیر ایست قلبی

۴- انجام جراحی های اولیه نظیر گذاشتن لوله ی تنفسی

۵- بررسی مداوم علایم حیاتی بیمار نظیر نبض ،فشار خون و ضربان قلب

۶- ارایه ی گزارش کامل وضعیت بیمار به بیمارستان

• آرامش بخشیدن به بیمار وهمراهان او و تسلط بر شرایط موجود
• رساندن هر چه سریعتر مصدوم به بیمارستان

تاریخچه رشته ی فوریت های پزشکی

بدیهی است که کمک به مصدومان و بیماران در شرایط بحرانی در فطرت آدمی نهادینه شده است. به همین دلیل تاسیس مراکز کمک رسانی اولیه، از ملزومات حفظ سلامت جامعه و و تکامل رشته پزشکی است.

در ایران به دنبال حادثه فرودگاه مهرآباد و به جا گذاشتن تلفات جانی زیاد، پایه تشکیل اورژانس پیش بیمارستانی در سال ۱۳۵۴ بنا نهاده شد.

در سال ۱۳۷۶ سازماندهی اورژانس ها و راه اندازی رشته دانشگاهی فوریت های پزشکی آغاز گردید. از سال ۱۳۸۱ در دانشگاه های مادر شروع به جذب دانشجو در این رشته تحصیلی نمودند و در سال ۱۳۸۵ در دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور پذیرش دانشجو در رشته ی فوریت های پزشکی را آغاز کردند.

دروس تحصیلی رشته ی فوریت های پزشکی

پذیرش دانشجو در رشته فوریت های پزشکی به صورت نیمه متمرکز بوده و متقاضیان، پس از قبولی در کنکور سراسری باید در آزمون حضوری این رشته که شامل مصاحبه و انجام معاینات بدنی و تست های روانشناسی است نیز قبول شوند.

رشته ی فوریت های پزشکی هم اکنون در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته در دانشگاه های کشور دانشجو می پذیرد. و به زودی نیز مقطع کارشناسی ارشد این رشته در دانشگاه تهران شروع به جذب دانشجو می‌کند. تعداد کل واحد های تحصیلی این رشته در مقطع کاردانی ۶۸ و در مقطع کارشناسی ناپیوسته ۶۵ واحد است.

دروس این رشته در مقطع کاردانی را میتوان به دو بخش دروس پایه و دروس اختصاصی تقسیم بندی کرد:

دروس پایه شامل مواردی همچون: علوم تشریح، میکروب شناسی و انگل شناسی، بهداشت عمومی و فیزیولوژی است.

دروس اختصاصی موارد زیر را شامل میگردد: شکستگی ها و در رفتگی ها، مسمومیت ها و گزیدگی ها، احیای قلبی و ریوی، فوریت های پزشکی، سوختگی، سرمازدگی، گرمازدگی و اختلالات سیستم قلبی-عروقی.

گرایش های کارشناسی رشته فوریت های پزشکی

کاردانی و کارشناسی فوریت های پزشکی

مجموع ظرفیت رشته کاردانی و کارشناسی فوریت های پزشکی در دفترچه انتخاب رشته کنکور تجربی،  برابر با ۱۲۸۴ نفر بوده که تعداد ۲۱۰ نفر در مقطع کارشناسی (فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی ) و ۱۰۷۴ نفر در مقطع کاردانی ( فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی ) پذیرفته شده اند.

طبق دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، قبولی در رشته کاردانی فوریت های پزشکی در دانشگاه های دولتی یا روزانه و ظرفیت مازاد امکان پذیرمی باشد.

واحد‌های درسی مقطع کاردانی فوریت های پزشکی

دروس پایه: تشریح، فیزیولوژی، میکروب‌شناسی، انگل‌شناسی، زبان تخصصی و بهداشت عمومی

دروس تخصصی و اصلی: فرایند عملیات و اطلاعات فنی، نشانه‌شناشی و معاینات بدنی، جابجایی و حمل بیماری، بهداشت روان و فوریت‌های روانپزشکی، احیای قلبی ریوی پایه، احیای قلبی ریوی پیشرفته (نظری_عملی)، فوریت‌های داخلی ۱ و ۲، ترومای ۱ و ۲ ، فوریت‌های پزشکی در گروه‌های خاص، فوریت‌های پزشکی در شرایط خاص، فوریت‌های پزشکی در بلایا، فوریت‌های محیطی، داروشناسی، اخلاق و مقررات حرفه‌ای، آشنایی با سازمان‌های امدادی، اصول و فنون و مراقبت‌ها.

داوطلبانی که متقاضی شرکت در آزمون کاردانی به کارشناسی فوریت های پزشکی هستند باید دارای یکی از مدارکی که در زیر ذکر شده اند در مقطع کاردانی باشند:

• اتاق عمل
• پرستاری
• فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی
• هوشبری

کارشناسی ارشد و دکترای فوریت های پزشکی:

با توجه به ضرورت تحصیلات تکمیلی در این رشته, برخی از دانشگاه ها سعی در اضافه کردن کارشناسی ارشد فوریت های پزشکی دارند. در حال حاضر دکترای این رشته در دانشگاه ها ارائه نمیشود.

فرصت های شغلی و تحصیلی رشته ی فوریت های پزشکی:

دارندگان مدرک کارشناسی مدیریت سوانح و مدیریت عملیات امدادو نجات در صورت دارا بودن مدرک کاردانی پرستاری یا اتاق عمل و یا هوشبری، میتوانند به اشتغال در این حرفه و شغل مشغول به کار شوند.

اما در مورد آینده ی شغلی این رشته میتوان گفت که فارغ التحصیلان این رشته میتوانند در مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی (اورژانس) و همچنین آمبولانس های خصوصی مشغول به کار شوند و با کسب تجربه بیشتر در این زمینه، به رده های مدیریتی و نظارتی ارتقا یابند. از آنجا که اورژانس یکی از مهم ترین بخش های امداد رسانی است همواره بازار کار مناسبی برای این رشته فراهم است به خصوص که سیاست های دولت بر افزایش تعداد واحدهای اورژانس در سراسر کشور و بهبود کیفیت آنها است.

نتیجه گیری:

همانطور که ذکر شد، با توجه به شرایط ویژه ی رشته فوریت های پزشکی، داوطلبان نیز نیازمند شرایط ویژه از جمله توانایی جسمی و روحی بسیار بالا هستند، به همین دلیل پیش از انتخاب این رشته حتما تمامی جوانب آن را در نظر بگیرید.